Povodom 21. februara, Međunarodnog dana maternjeg jezika, Ministarstvo za ljudska i manjinska prava i društveni dijalog ističe da je Vlada Republike Srbije posvećena negovanju maternjeg jezika, kako većinskog naroda, tako i jezika nacionalnih manjina, svesna da je jezik od izuzetne važnosti za očuvanje i razvoj identiteta svakog pojedinca.

Republika Srbija je 2006. godine ratifikovala Evropsku povelju o regionalnim i manjinskim jezicima Saveta Evrope, čime je pokazala želju da doprinese zaštiti i očuvanju multikulturalizma i višejezičnosti u Srbiji. Ratifikacijom ovog međunarodnopravnog akta, posvećenog zaštiti i unapređenju manjinskih jezika, Republika Srbija se obavezala da štiti sve jezike kojima se služe pripadnici nacionalnih manjina i to u obrazovanju, medijima, upravnim i sudskim postupcima, ekonomskom, društvenom i kulturnom životu. Ova prava propisuje i Ustav Republike Srbije, te brojni zakoni, i imaju bogatu i raznorodnu primenu u praksi.

U kontekstu očuvanja jezika nacionalnih manjina, Republika Srbija obezbeđuje, osim na srpskom jeziku, celokupno obrazovanje na maternjem jeziku na još osam jezika: albanskom, bosanskom, bugarskom, mađarskom, rusinskom, rumunskom, slovačkom i hrvatskom jeziku. Osim toga, još osam jezika se izučava u okviru nastavnog predmeta Maternji jezik sa elementima nacionalne kulture: bunjevački, vlaški, makedonski, nemački, romski, slovenački, ukrajinski i češki jezik. Oko 60.000 dece i mladih pohađa nastavu na manjinskim jezicima na svim nivoima obrazovanja, od predškolskog do univerzitetskog nivoa.

Pravo na informisanje na jeziku nacionalne manjine ostvaruje se u štampanim i elektronskim medijima, naročito na području Autonomne pokrajine Vojvodina. Na manjinskim jezicima se izdaju novine, časopisi, publikacije, zbornici, a elektronski mediji, radio i televizija, emituju programe na jezicima nacionalnih manjina, dok se, u novije vreme, jezici nacionalnih manjina koriste kao sredstvo informisanja, i uopšte javne komunikacije, na internet portalima i društvenim mrežama.

Radio-televizija Vojvodine na svom drugom kanalu emituje program na 13 jezika manjinskih zajednica koje žive na prostoru Vojvodine, najviše na mađarskom, zatim slede programi na rumunskom, slovačkom, rusinskom, romskom , hrvatskom, ukrajinskom, makedonskom, bunjevačkom, nemačkom, bugarskom, češkom i ruskom jeziku.

Radio Novi Sad na svom drugom programu emituje celodnevni radio program na mađarskom jeziku, dok na trećem programu emituje program na 14 jezika. To su albanski, bugarski, bunjevački, makedonski, nemački, romski, rumunski, ruski, rusinski, slovački, ukrajinski, hrvatski, crnogorski i češki jezik.

Radio-televizija Srbije emituje TV i radio programe na albanskom i romskom jeziku.

Što se tiče štampanih medija, prema podacima nadležnog pokrajinskog sekretarijata koji finansira novine koje objavljuju informacije na jezicima nacionalnih manjina, a koje izdaju izdavači osnovani od nacionalnih saveta nacionalnih manjina, za 22 manjinska glasila u 2024. godini izdvojeno je ukupno 490 miliona dinara.

U Republici Srbiji je u službenoj upotrebi, pored srpskog jezika, još 14 jezika nacionalnih manjina (albanski, bosanski, bugarski, bunjevački, vlaški, mađarski, makedonski, romski, rumunski, rusinski, slovački, hrvatski, crnogorski i češki) na teritoriji 54 jedinice lokalne samouprave, s tim da su vlaški i romski jezik u službenoj upotrebi samo u pojedinim naseljenim mestima.

Međunarodni dan maternjeg jezika obeležava se svake godine 21. februara, s ciljem promovisanja jezičke i kulturne raznolikosti, kao i višejezičnosti. Ovaj dan je ustanovio UNESKO 1999. godine, na predlog Bangladeša, a u znak sećanja na studente koji su 21. februara 1952. godine izgubili živote u Daki, tražeći priznavanje svog maternjeg, bengalskog jezika.

Prema podacima ove svetske organizacije, u svetu se govori više od 7.000 jezika, od kojih je približno 1.500 ugroženo i rizikuje da u bliskoj budućnosti nestane. UNESKO procenjuje da više od 40 odsto svetskog stanovništva nema pristup obrazovanju na jeziku koji govori ili razume. Obeležavanjem ovog dana, svetska javnost se podseća na važnost očuvanja svih jezika kao nasleđa čovečanstva i promoviše obrazovanje na maternjem jeziku.

Republika Srbija je ponosna na politike multikulturalnosti koje postoje, naročito u delu višejezičnosti u javnosti. To je društvena i kulturna vrednost koja ni od koga i nikada ne sme da bude dovedena u pitanje ili osporavana, nego mora da se neguje i stalno razvija, što su i prakse vlasti u Republici Srbiji.

Saopštenje, foto: Ministarstvo za ljudska i manjinska prava i društveni dijalog