Pariz, Amsterdam i Antverpen tri su evropska grada u kojima su deca najbolje zaštićena u saobraćaju kada odlaze u školu, voze bicikl ili sama šetaju gradskim ulicama, pokazuje istraživanje međunarodne mreže neprofitnih organizacija Kampanja čisti gradovi (Clean Cities Campaign).
Studija Siti renking 2025. koja je objavljena 14. maja obuhvatila je 36 velikih evropskih gradova, a koliko su te urbane sredine bezbedne i prijateljski nastrojene prema deci utvrđeno je na osnovu tri ključna kriterijuma.
Prvi je postotak osnovnih škola u gradu pored koji prolaze posebne, školske ulice, u kojima je redovni automobilski saobraćaj zabranjen ili limitiran, barem u vreme dolaska i odlaska dece u školu.
Drugi kriterijum u istraživanju bio je udeo saobraćajnica u urbanoj sredini sa ograničenjem brzine na 30 kilometara na sat, a treći, dužina biciklističke infrastrukture koja je zaštićena od automobila u odnosu na ukupnu dužine gradske drumske mreže.
U studiji se navodi da je Pariz zabeležio drastičan progres u pogledu mobilnosti koja vodi računa o deci i da se našao na vrhu tabele zahvaljujući obimnoj, a novoj mreži zaštićenih biciklističkih staza, ograničenju brzine vožnje i zonama bez saobraćaja, ili sa saobraćajem vrlo niskog intenziteta.
Brz progres u jačanju gradske mobilnosti koja vodi računa o deci zebeležen je i u Briselu i Londonu.
Za Parizom slede Amsterdam, Antverpen, Brisel , Lion i Helsinki, gradovi koji, kako navodi Kampanja čisti gradovi, čine mešavinu tradicionalnih pionira progresivne urbane mobilnosti i gradova koji su tek u novije vreme postigli brz progres. Među prvih deset gradova su i Barselona, Bristol, Oslo i Gent.
Od jedanaestog do 14. mesta plasirali su se Kopenhagen, Minhen, Beč i London.
U studiji se navodi da među prvih deset nema italijanskih gradova, iako je ta zemlja lider kada je reč o kvalitetnim putevima do škola sa stazama za pešake. Razlog je nedostatak dosledne političke volje, investicija i otpor koji se javljao kada se pokušalo sa uvođenjem progresivnih mera, navodi se na sajtu cleancitiescampaign.org.
Bolonja je 2024. godine postala prvi veći italijanski grad koji je u urbanom jezgru uveo ograničenje brzine od 30 km/h. Mera je izazvala jak otpor, ali su rezultati u Bolonji koja je nazvana "Čita30" posle svega godinu dana bili 13% manje saobračajnih nesreća, 11% manje povreda i 49% manje poginulih u saobraćaju.
Među prvih deset nema ni nemačkih i poljskih gradova, uglavnom zbog ukorenjene kulture vožnje automobila i nedostatka dosledne kontrole brzine vožnje.
U deset gradova uključenih u istraživanje uopšte nema posebnih školskih ulica, a i one koje postoje širom Evrope uglavnom su to samo u vreme dolaska i odlaska dece iz škola i nisu uvek rezervisane samo za pešake.
U pet gradova vozila i dalje mogu da se kreću opasnim brzinama i u njima je manje od 10% saobraćajnica sa ograničenjem brzine do 30km/h. To su Kopenhagen, Marsej, Rim, Lisabon i Sofija.
U svih 36 gradova zaštićenih biciklističkih staza je relativno malo i one u proseku pokrivaju 17% gradskih saobraćajnica. U zaštiti biciklista prednjače Pariz i Helsinki sa po 48% pokrivenosti gradskih puteva posebnim stazama za bicikliste. Slede Kopenhagen (43%) i Minhen (37%). U Bukurestu na svega svega jedan odsto gradskih saobraćajnica dolazi posebna traka za bicikliste.
Bukurešt se inače našao pri dnu tabele, samo ispred Lisabona i Sofije, koja je na poslednjem 36 mestu. U Sofiji nema posebnih škloskih ulica, ograničenje brzine važi samo za 3% gradske putne mreže, a odnos zaštićene biciklističke infrastrukture prema ukupnoj dužini gradskih saobraćajnica je 2%.
Za potrebe studije pet meseci su prikupljani podaci direktno od gradskih uprava i iz drugih javnih izvora, a izabrani gradovi predstavljaju reprezentativni presek geografskih lokacija, veličine i pristupa mobilnosti.
Kampanja čisti gradovi okuplja 120 neprofitnih organizacija iz 20 zemalja a prioritet mreže je ubrzanje elektrifikacije drumskog transporta u cilju smanjenja emisije ugljen-dioksida, i gradovi koji bi izlazili u susret potrebama dece, nudili više javnih prostora ljudima i bili bezbedni, inkluzivni i u skladu sa ekološkim standardima.
Izvor: Dnevni evropski servis
Foto Clean Cities
